Delphi (programlama dili)

 

Delphi Nedir?

Delphi görsel ve nesne yönelimli program geliştirme ortamıdır.Delphi il Windows XP Windows 2000 ve Windows 9X ortamlarında çalışan hızlı ve minimum kod ile uygulamalar geliştirebilirsiniz.Delphi aynı zamanda Linux ortamlarında çalışılabilen uygulamalarıda Kylix desteği ile sağlayabilmektedir.

Delphi programlama dilinin, temeli Pascal dilidir. Özellikle nesne yönelimli programlama anlayışıyla yapılandırılmış Turbo Pascal dilinin görsel sürümü denilebilir. Nesne, sınıf, kalıtım, fonksiyon aşırıyükleme (overloading) gibi temel NYP tekniklerini ve daha fazlasını içeren ve C++ den aşağı kalmayan güçlü ve esnek bir programlama dilidir.

Borland tarafından geliştirilmektedir. Win32 ve .NET platformları üzerinde yazılım geliştirmeye olanak sağlar. Delphi programlama dili nesne yönelimli bir dil olduğu için eklenen bütün nesnelerin (formlar da dahil) kodlarını oluşturur. Bu kodları "Unit" ler içerisinde barındırır

Delphi Gelişim Süreci

Delphi 1 (Kodadı: Delphi)

Delphi nin ilk sürümü 14 Şubat 1995 de satışa sunuldu. Sadece 16 Bit uygulamalar için kaynak kodları içeriyordu. Bileşenleri son derece kısıtlıydı.

Delphi 2 (Kodadı: Polaris)

Delphi 2, Mart 1996'da satışa sunuldu. 32 bit uygulamaların geliştirilebildiği ilk sürümdür. Önceki sürüm olan Delphi 1'de birlikte veriliyordu.

Delphi 2, 16 bit'ten 32 bit'e geçişte önemli ölçüte geliştirildi. Windows 95 stilinde modern bileşenler içeriyordu. Ayrıca çok daha fazla hafıza kullanımına izin veriyordu. Daha önce tüm veritipleri için 64 KByte ile sınırlıydı. Karakter dizileri (String) 255 karakter olabiliyordu. Delphi 2 ile 2 GByte'a kadar kullanım imkanı buldu.

Delphi 3 (Kodadı: Ivory)

Delphi 3, Mayıs 1997 de satışa sunuldu.Önceki sürüme göre en önemli fark çok sayıda hatanın düzeltilmesi ve internet uygulamaları ile ilgili bileşenlerin eklenmesi olmuştur.

Delphi 4 (Kodadı: Allegro)

Delphi 4, Temmuz 1998 de satışa sunuldu. Dinamik dizi kullanımını sağladı.

Delphi 5 (Kodadı: Argus)

Delphi 5, Ağustos 1999 da satışa sunuldu. Bu sürüm ile ADO ile veritabanı erişimi başladı. Profesyonel sürümde ise bu özellik ADO Express olarak satın alınması gerekiyodu, ama "ABB expres" olarak alındı.

Delphi 6 (Kodadı: Iliad)

Delphi 6, Mayıs 2001 de satışa sunuldu. Delphi 6 ile birlikte gelen Modelmaker modelleme aracı ile UML-Modellerinden Delphi kodları oluşturulabiliyordu. Modelmaker nesne tabanlı sistemleri modelleyen standart bir dil olan Unified Modeling Language UML ile Diagram oluşturmayı sağlıyor. Böylece kod yazımı en aza indiriliyordu.

Delphi 7 (Kodadı: Aurora)

En stabil IDE'ye ve en az hataya sahip olan Delphi sürümüdür. Uyumsuzluk sorunlarının aşılması için Microsoft Tarafından Vista uyumluluk paketi hazırlanan tek Delphi sürümüdür.

Delphi 8 (Kodadı: Octane)

Delphi 8, Aralık 2003'de satışa sunuldu. Bu sürüm ile sadece .NET 1.0 uygulamaları geliştirilebiliyordu. ECO gibi çok güçlü bir teknoloji Delphi'ye kazandırıldı. Borland bu versiyonda ECO gibi bazı ilklere imza attı. Fakat bu gelişmelerden çok, herkesin beklediği .NET desteği biraz gecikti ve IDE'de bulunan hatalar herkesi bezdirdi. IDE'nin başarısızlığı ECO gibi teknolojilerin önemini perdeledi.

Proje tipi olarak VCL Forms Application seçildiğinde Borland ürünü formlar, kontroller ve sınıflar kullanılmaktadır. VCL Forms Application'lar Delphi'nin daha önceki sürümleri ile hazırlanan projelerin geliştirilmiş halidir. Windows Forms Application tipi projelerde ise .NET Framework ile gelen Microsoft ürünü formlar, kontroller ve sınıflar kullanılmaktadır. Borland ürünü kontroller yerine Microsoft ürünü kontrolleri kullanmak istiyorsanız Windows Forms Application'lar hakkında bilgi içeren diğer kitabımızı almalısınız. Windows Forms Application'ları konu alan diğer kitabımız bu kitaptan oldukça farklı bir içeriğe sahiptir. Her iki kitabımızda değişkenler, blok kontrol deyimleri gibi birkaç ortak konu bulunmaktadır.

Delphi 2005 (Kodadı: Diamondback)

12 Ekim 2004 tarihinde satışa sunuldu. .NET 1.1 ve Win32 desteği ile beraber geldi. Delphi 8'in ardından, Delphi kullanıcılarının karşısına gerçekten güçlü bir IDE çıkarıldı. ECO II ile model tabanlı progrmlamaya yeni bir soluk geldi. Özellikle Refactoring desteği, Delphi'nin 8. sürümünde kaybettiği imajını geri kazandırdı.

Delphi 2006 (Kodadı: Dexter)

10 Ekim 2005 çıkış tarihidir. Her ne kadar Delphi programcıları .NET 2.0 desteğini bekleseler de, bu sürümün amacı .NET ve Win32 alanında iyileştirmelere gidilmesi idi. Özellikle Win32 kütüphanesindeki bir çok temel rutinde, FastCode kütüphanesi kullanıldı. Yine bu sürümde de .NET 1.1 desteği veren Delphi, bizleri ECO III ile tanıştırdı. Ayrıca Win32 ve .NET ortamları için Together ve Caliber RM destekleri eklendi. Pattern Organizer, Code Templates gibi özelliklerin yanında Refactoring geliştirildi. Ayrıca bu sürümde C# Builder, C++ Builder bütünleşik olarak geldi.

Delphi 2007 for Vista (Kodadı: Spacely)

19 Mart 2007 tarihinde çıktı. Bu sürümde esas amaç Windows Vista ve Ajax'tır. Ve bu sürüm sadece Win32 için çıkmıştır. .NET sürümü bulunmamaktadır.

Delphi for PHP (Kodadı: Astro)

27 Mart 2007 tarihinde piyasaya sunuldu. Qadram şirketinin uzun süreden beri üzerinde uğraştığı QStudio, CodeGear (Borland'ın alt şirketi) tarafından satın alındı ve ismi Delphi for PHP olarak piyasaya çıktı. Özellikle VCL kütüphanesinin PHP versiyonu ile birlikte Qooxdoo ve Ajax destekleri ile ön plana çıkıyor.

Delphi 2009 (Kodadı: Tiburón)

2008'nin ortasında çıkması planlanan 2009 sürümünün en önemli yeniliği VCL'in Unicode destekli hale gelecek olmasıdır. Bunun yanında Win32 için Generics desteğinin gelecek olması diğer bir yeni özellik olacak.

Delphi 2010 (Kodadı: Weaver)

Delphi 2009 den sonra çıkması planlanan Weaver sürümünün en önemli yeniliği VCL'in Reflection destekli hale gelecek olmasıdır.

Delphi XE (2011)(Kod Adı: Fulcrum)

Delphi 2010 dan sonra çıkan sürümüdür. Beklenenin aksine 64 bit desteği ile gelmemiştir. Delphi 2010'un IDE ortamının hataları giderilmiş bir sürümüdür. Yeni olarak Cloud Computing (Windows Azure ve Amazon E2C) ortamı için yazılım yazabilme desteğine sahiptir. Ayrıca SVN desteği ile sürümleme sistemi dahil edilmiştir.
Bu sürümlerin ilerisinde ise aşağıdaki özelliklerin dile getirilmesi planlanmaktadır.

1. Unicode karakter seti ile kod yazımı.
2. multi-core/multi-threaded development
3. Development for PDAs and the Compact Framework
4. Language enhancements and standards conformance
5. Rich Internet Application (RIA) development
6. Cross-compilation to other operating systems
7. Continuously improved and frequently updated documentation

Delphi son XE2 (2011)(Kod Adı:Pulsar)

Win32, Win 64, MacOS 32, iOS4, .NET (Prism) İçinde bir çok yenilikler barındıran Delphi XE2 fire monkey(yeni uygulamsı)ile bir çok renk HD efektler ve bir çok özelliğe sahip bir çok uygulamayı kod kullanmadan yapıp istediğiniz gibi özgürce renklendirebileceksiniz ayrıca Mac gibi bir çok işletim sisteminide destekliyor.. Hayırlı Olsun!!

Delphi ? (2013)(Kod Adı:Wheelhouse)

Win32, Win 64, MacOS 32, Linux 32, .NET (Prism)

Delphi [?] (2013)(Kod Adı:Commodore)

Win32, Win64, MacOS 32/64, Linux 32/64, .NET (Prism)

Delphi'yi Başlatın

Delphi programını Başlat / Programlar / Borland / Delphi 7 seçenekleri ile başlatabileceğiniz gibi Başlat / Çalıştır kutusuna Delphi32 yazarakta başlatabilirsiniz.


Delphi IDE(Integrated Development Environment)

Delphiyi ilk başlattığınızda bir çok önemli aracı Delphi IDE ortamında bulacaksınız.Delphi IDE;menüleri araç çuubkları Component Palet penceresini Object inspector penceresini Object TreeView penceresini Code Explorer penceresini Project Manager Penceresini ve diğer aletleri içerir.

.

1-) Menü Çubuğu ve menü seçenekleri Delphi'nin müthiş özellliklerini kullanmanızı sağlar.

2-)Araç Çubukları menü seçeneklerinden daha hızlı bir biçimde Delphi seçeneklerine ulaşmanızı sağlar.

3-)Component Paleti projelerinizde kullanabileceğiniz çok sayıda bileşeni hizmetinize sunar.

4-)Tasarım Formu program tasarımı için boş bir form sunar.Bu form kullanılarak kullanıcı arabirimi tasarlanır.Bir projede birden fazla form bulunabilirç

5-)Code Editor program kodunu düzenlemenizi sağlar ve nesneler ait kodları görüntüler.

6-)Code Explorer program uniti içerisindeki sınıfları değişkenleri blokları görüntüleyerek hızlı bir biçimde ilgili kodlara ulaşmaya sağlar.

7-)Object Inspector nesnelerin özelliklerini değiştirmeniiz sağlar ve nesnelere istenilen olayları atar.

8-)Object TreeView penceresi nesneleri Parent-Child ilişkisine dayanan hiyerarşik bir biçimde görüntüler.


Delphi ortamında nesneleri form üzerine alarak kullanabileceğiniz gibi nesneleri tanımlayan kodları kod penceresine yazarak ta onları form üzerine alabilirsiniz

Menüler ve Araç Çubukları

Delphi ana penceresi ekranın en üst kısımında yer alır.Bu pencere menü seçeneklerini araç çubuğu düğmelerini ve Component Palet bileşenlerini içerir.

şekil: Delphi 7 Component Palet

- Araç çubuğu düğmelerinin ne işe yaradıklarını görmek için kısa bir süre fare ile üzerlerinde durmanız yeterlidir.Tooltip penceresi ile düğmelerin görevleri gösterilecektir.

- Araç çubuklarını sağ tıklayarak onlar grup halinde gizleyebilir yada tekrar gösterebilirsiniz.

- Araç çubuğu düğmeleri ile yapacağınız birçok şeyi klavye tuş takımları ile de yapabilirsiniz.

- Araç çubuklarını kendinize görede özelleştirebilirsiniz.

- Herhangi bir nesneyi sağ tıklayıp açılan menülere Context menü denilmektedir.

En çok kullanılan klavye tuş takımalrı şunlardır :

Tuş Takımı -----------------------Yaptığı İş

Ctrl+S --- Tüm değişiklikleri kaydeder

Ctrl+F11 --- Proje açar

Shift+Ctrl+S --- Proje içindeki tüm dosyaları Kaydeder

F12 --- Form ve kod penceresi arasında geçiş yapar

Shift+F12 --- Projedeki tüm formların listesini görüntüler

Ctrl+F12 --- Projedeki tüm unitlerin listesini görüntüler

F11 --- Object Inspector penceresini görüntüler

Alt+Shift+F11 --- Object TreeView pencersini açar