Programlama Temelleri

Object Pascal, nesne yönelimli özelliklerinin dışında söz dizim kullarına sahiptir:

 Bütün Delphi kodları ; ile sonlandırılır.

Eşittir işareti := şeklinde belirtilir.

= işareti ise karşılaştırma işleminde kullanılır. 

Procedure ve Fonksiyonlara Giriş

Procedure ve Fonksiyonlar
Prosedure ve fonksiyonlar program kodlarının modüler kısımları olup özel görevler üstlenirler.Bunlar aynı zamanda "Altprogram" olarakta bilinirler.Delphi uygulamaları geliştirmek için çok sayıda hazır procedure ve fonksiyonu kullanıcının hizmetine sokar.

Procedure ve fonksiyonlar nesnelerle birlikte kullanıldığı zaman metod adını alırlar.

PROSEDURLER
bir procedur su sekilde tanımlanır:

procedure procedureadı(giriş parametreleri:tipi); sabit,değişken,tip tanımı begin program kodları; [exit;] end;

procedureadı:procedure verilecek addır.
girişparametreleri:çağrıldığı yerden gönderilen bilgilerdir.
sabitdeğişkentiptanımı:proceurenin kullanılacağı değişkenler,sabitler veya tipler bu blokta tanımlanır.bu bölumde tanımlanan değişkenler local değişkenlerdir.
program kodlar:bu kısımda procedurun yapması gerken işi belirleyen kodlar bulunur.
normalde bir procedure bloğun sonuna kadar çalışır.Ancak belirli şartlar gerçekleştiğinde tamamı çalışmadan çıkmak için Exit komuyu kullanılır.


Procedre Çağırma:
procedure çağırma işlemi de procedure ismi ile parametreleri verilerek yapılır.

evciz(1001006080);

bu kodu bir komut düğmesinin click olay alt programına yazarsak düğme tıklandığında ev çizilicektir.

proceure Tform1.button1click(sender:tobject); begin evciz(100,100,60,80); end;

FONKSİYONLAR
Bir fonksiyon ise su sekilde tanımlanır:

functon fonksiyonadi(girişparametreleri:tipi):fonktipi; sabit,değişken,tiptanımı; begin program kodları; [exit;] fonksiyonadi:=deger; end;

Procedure tanımında farklı olarak fonksiyon geriye bir değer göndereceği için bu değerin tipi fonksiyon tanımından sonra fonktipi parametresi ile belirlenir.ayrıca geri dönecek değer, fonksiyon adına ya da result
ifadesine atanan değer ile yapılır.

functon fonksiyonadi(girişparametreleri:tipi):fonktipi; sabitdeğişken,tiptanımı; begin program kodları; [exit;] result:=deger; end;

Fonksiyon Çağırma
fonksiyon çağırma işlemi bir procedure çağırma işlemi gibidir.Ancak fonksiyondan değer geriye döneceği için,sonucun bir değişkene aktarılması gerekir.

x:=fak(10);

bir komut düğmesiyle sonucu edit1 kutusuna yazmak için;

Kara Yapıları
Bu bölümde karar yapılarını ve döngüleri bulacaksınız.Programlamada çoğu kere birden fazla şart arasında bir seçeneği seçmek ve programı seçilen seçeneğe göre dallandırmak gerekir.İşte bu durumlarda karşımızdaki problemin yapısına göre kara ifadelerini kullanırız.

Bu bölümde karar yapılarından if yapısını,case yapısını bulacaksınız.


Karar Yapıları

Programlar normalde satır satır çalışırlar.İstenirse belirli şartlar aranarak programın bir kısmının çalıştrılmasını veya çalıştırılmamasını sağlayabiliriz.

1-Yordamlar (Procedures)

Bir procedure,bir seferde çağırılabilen bir kod parçasıdır. Yordamlar parametre de kabul edebilirler.

Örnek:

procedure TColorBox.Button1Click(Sender: TObject);

 begin

  ColorBox.Color := clGreen;

end;

2-Fonksiyonlar

Fonksiyonlar da procedure yapısına benzerler ancak bir değer döndürürler. Örneğin bir hesaplamayı içeren fonksiyon, o hesaplamaya gereksinim duyulduğunda çağırılarak kullanılır.

Fonksiyon tanımı:

function UcretHesapla(Deger: Double);

 begin

  UcretHesapla=1000;

end;

Fonksiyonu çağırmak:

function UcretHesapla: Double;

3-Kodlama Kuralları

Kodlama kurallarının başında açıklama satırı yamak gelir:

 (* açıklama  *)

{ bu da açıklama }

Delphi'nin kendisi {} metodunu kullanır.

Diğer bir kodlama kuralı da girinti (indent) işlemidir:

 if (form1.caption='Musteri') then

begin

    Form1.caption:='Bizim Form';

end;

Yukarıdaki satırlar tek bir satır olarak yazılabilir, ancak okumak ve gerektiğinde hata kontrolünü daha iyi yapabilmek için girinti kurallarına uyulur:

if (form1.caption='Musteri') then Form1.caption:='Bizim Form';

  

4-Değişkenler

Uzunca bir zamandır, değişkenleri (variables) şu şekilde tanımlarız: uygulamalarda verileri temsil etmek, işlemek ve saklamak için yapılan tanımlamalarda kullanılan sözcüklere değişken denir.

Uygulama içinde "ücret" bilgisini temsil etmek için Ucret ya da HesUcret gibi bir değişken tanımlanır. Ardından bu değişkene değerler atanarak işlemler yapılır.

İPUCU: Genellikle küçük harf ve büyük harfle başlayan değişken adlandırma kullanılır. Örneğin: PersonelUcreti gibi.

 Değişkenlerin türleri:

Gerçek Sayılar  Real, Single, Double, Extended, Comp

Integers Integer, Shortint, SmalIint, LongInt,  Byte, Word, Cardinal, Boolean, ByteBool, WordBool, LongBool, Char

Strings String,Pchar

 Örnek:

var

    x : integer;

begin

    x:=5;

end;

Değişkenler Var anahtar sözcüğüyle bildirilirler.

Örnek:

var

    x : integer;

    adresi: string;

5-Begin End Blokları

Begin ve End blokları bir grup kodu ifade ederler.

Örnek:

Begin

    x:=5;

    adresi:='1234 sokak no 1';

end;